Şərq Şirniyyatı

“Məhsullarımızda qutunun çəkisi nəzərə alınmır.”

Şəkərbura və Paxlavanın Azərbaycan Mətbəxindəki Yeri

 

Türk, Orta Şərq, Balkan və Cənubi Asiya mətbəxlərində əhəmiyyətli bir şirniyyatdır. Bölgəyə görə nazik qatlar arasında qoz, püstə, badam və ya fındıq qoymaqla edilir. Ayrıca, bal şərbətindən istifadə edilə bilər. Bəzi ticarət şirkətləri öz xüsusi şərbətlərindən istifadə edirlər.

Paxlava sözü türk mənşəlidir. Keçmiş Türkcədə “baklağu”, “baklağı” kimi adlanır. Paxlava sözünün Türkcə olduğuna dair digər bir sübut xəmirin açılmasında istifadə olunan oxlov, keçmiş dilde “oklava”, “oklağu”, “oklâ”, “oklağı” kimi adları olan,1500-dən əvvəl yazılmış əsərlərdə istifadə edildiyi üçün qədim dildə sənədləşdirilə bilən bir sözdür. Buell (1999) “paxlava” adının ‘balala’ sözünün üstünə -v şəkilçisinə Türk şəkilçisi şəkilçisini əlavə etməklə əmələ gələ biləcəyini ifadə etdi, lakin bu, köhnə türk dilindən alınmışdır.

Paxlavanın da bir çox növü Azərbaycanda daha çox məşhurdur. Bunlardan Bakı, Gəncə, Şəki, Quba və Riştə paxlavası növləri var.

Bakı paxlavası

Əla buğda unu — 240 qram, ərinmiş yağ — 60 qram, üzlü süd — 80 qram, yumurta — 1 ədәt, maya — 8 qram, təmizlənmiş badam və ya qoz ləpəsi — 200 qram, şəkər — 200 qram, zəfəran — 0,4 qram, vanilin — 0,2 qram, bal — 20 qram. Xəmirin yoğrulması və için hazırlanması şəkərburada olduğu kimidir. Xəmir 0,5 mm qalınlığında yayılır. Tavanın dibinə yağ sürtülür və xəmir qatı sərilib üstünə 3–04 mm qalınlığında iç tökülür. İçliyin üstünə ikinci xəmir qatı salınır, yağ sürtülüb yenidən içlik tökülür və bu qayda 8–10 qata qədər davam etdirilir. Sonra paxlava 10×4 sm ölçüdə romb şəklində kəsilir, üst qatına zəfəran şirəsi qatılmış yumurta sarısı çəkilir. Hər paxlavanın ortasına yarım ləpə və ya püstə qoyulur. Paxlavanı 180–200 S-də 35–40 dəqiqə bişirirlər. Hazır olmağa 15 dəqiqә qalmış üstünə şərbət və yaxud bal tökülür.

 

Şəki paxlavası

 

Düyü unu — 280 qram, şəkər — 420 qram, fındıq ləpəsi — 140 qram, lumu turşusu — 1 qram, keşniş toxumu — 2 qram, hil — 0,5 qram, zəfəran — 0,2 qram. Düyü ununa 120 ml su əlavə etməklə duru xəmir hazırlanır. Həmin xəmiri 11 gözcüyü olan xüsusi qıfdan qızdırılmış tiyana tökməklə tor formalı riştə bişirlir. Fındıq ləpəsi üyüdülür, döyülmüş keşniş toxumu və hil ilə qarışdırılır. Mis məcməyi yağlanır, 8 ədəd riştə üst-üstə qoyulub üzərinə iç tökülür. Üzərinə 5 ədəd riştə qoyulub dairəvi formaya salınır. Paxlavanın səthi zəfəranla kvadrat şəklində əlәnir. 15–20 dəqiqə kömür od üzərində hər iki üzü bişirilir. Paxlavaya şəkər, lumu turşusu və 100 ml Sudan hazırlanmış qaynar şərbətlə isladılır. 8–10 saat saxlanılır ki, şərbət paxlavanın içinə hopsun.

 

Şəkərbura və paxlava, Azərbaycan mətbəxinin ən tanınmış və sevilən şirniyyatlarından biridir. Hər ikisi də müstəqil ərzaqlarla və xüsusi reseptlərlə hazırlanır və müxtəlif bayram və tədbirlərdə, xüsusilə Novruz bayramında təqdim edilir.

Şəkərbura: Şəkərbura ümumiyyətlə Novruz bayramına hazırlıq üçün ən çox hazırlanan şirniyyatlardan biridir. Bu məmulat əsasən badam və şəkərdən hazırlanır. Badam və digər ərzaqlar çəkilərək hamur əldə edilir və şəkərlə doldurulur.

Şəkərburanın xüsusiyyəti, üzünün şəkilləndirilməsidir. Şirniyyatın forması ümumiyyətlə çiçəyə bənzəyir və bu da Novruz bayramının baharı simgələdiyi günlərdə ən çox təqdim edilən xüsusi bir xüsusiyyətdir.

Paxlava: Paxlava da Azərbaycan mətbəxinin ən məşhur şirniyyatlarından biridir. Bu əsasən döyülmüş və ya kərə yağı, badam, şəkər və un ilə hazırlanan xüsusi bir ərzaqdan hazırlanır. Paxlava qatqı və xarın alt və üst hissəsi ilə əhatə olunur və üzünün müxtəlif forması olur. Paxlava ümumiyyətlə bayram və münasibətlərdə təqdim edilir.

Hər iki şirniyyat da Azərbaycan mətbəxinin tarixi və mədəniyyətində önəmli bir yer tutur. Lakin genə də qeyd edilir ki, bu şirniyyatlar öz əlamətləri və xüsusiyyətləri ilə bilinirlər və ən çox Novruz bayramında təqdim edildikləri üçün, bu dövrdə daha çox hazırlanırlar. Novruz bayramı, baharın gəlişini və yenidən doğuşu simgələyən ən böyük Azərbaycan bayramlarından biridir.

 

Şəkərburanın Hazırlanışı

 

 

Şəkərbura hazırlanması üçün lazım olan əsas məhsullar badam, şəkər, un və yağdır. Aşağıda ən sadə şəkərbura reseptini tapa bilərsiniz:

İçindəkilər:

• 2 su stəkanı badam (döyülmüş və ya toz halında)
• 2 su stəkanı şəkər
• Yarım su stəkanı döyülmüş duzlu yağ (və ya kərə yağı)
• 2 su stəkanı un
• Yarım çay qaşığı dənə-dənə yaşmayan soda
• 1 yumurta (üstünə sürmək üçün)

Hazırlanması:

1. İlk olaraq badamı döyülmüş və ya toz halında hazırlayın.
2. Bir qaba toz badamı, şəkəri, duzlu yağı, unu və sodanı əlavə edin.
3. Bütün malzemələri yaxşı şəkildə qarışdırın və yumurta qatığı ilə hamur əldə edin.
4. Hamuru bir neçə saat buzdolabında dinlədirin.
5. Dinlənmənın ardından hamuru istədiyiniz şəkildə bölərək açın və şəkərbura forması verin. Əgər mövcudsa, özel şəkərbura kalıbı da istifadə edə bilərsiniz.
6. Şəkərburaları yağlı kağızla örtülü şəkişdə dizib, üstünə yumurta sürün.
7. Əvvəlcə 180 dərəcə istilikdə qızartın, sonra aşağı qurağa salaraq (160 dərəcədə) yavaş-yavaş qızartın, içi daxilinə narahat vermədən qısqıraraq pişirin.
8. Şəkərburaların üzünü qızarmış şəkildə hazırlayın.

Hazır olan şəkərburaları servis edərək ya da istədiyiniz qarışıqla süsleyərək təqdim edə bilərsiniz. Şəkərburaların ən çox Novruz bayramında təqdim edildiyi üçün, onları rəngarəng süs və motiflərlə bəzəmək adət olunur.

 

 

Şəkərbura Xonçası necə Hazırlanır?

 

Şəkərbura xonçası hazırlanışı da Şəkərbura hazırlanışına oxşar mərhələlər içərən bir prosesdir. Bu xonçalar, genəlliklə hamur və badam dolgu ilə hazırlanır. İşləmə qaydaları və diqqət edilməsi lazım olan nüanslar aşağıdakı kimi ola bilər:

Ərzaqlar:

Xəmir üçün:

• 2 su stəkanı un
• Yarım su stəkanı süd
• Yarım su stəkanı duzlu yağ (və ya kərə yağı)
• Yumurta sarısı (üstünə sürmək üçün)

Dolgu üçün:

• 1 su stəkanı badam (döyülmüş və ya toz halında)
• 1 su stəkanı şəkər
• Yarım çay qaşığı dənə-dənə yaşmayan soda

Hazırlanış:

1. Xəmirin hazırlanması: Unu geniş bir kasa qoyun və ortasını açın. Orta hissəyə süd və yağı əlavə edin. Yavaş-yavaş bütün unu sıxlıqla qarışdıraraq yumşaq və elastik bir hamur əldə edin. Hamuru bir neçə saat buzdolabında dinlədirin.
2. İçlik hazırlanması: Badamı döyün və ya toz halına gətirin. Döyülmüş badamı şəkər və yaşmayan sodanın ilə qarışdırın. Bu badam dolgusu hazır olana qədər qarışdırılır.
3. Şəkərbura xonçasının formalaşdırılması: Dinlənmiş hamuru bəzi hissələrə bölmək və hər birini yuvarlak disk kimi açmaq üçün işləyin. Xəmirin ortasına badam dolgusunu yerləşdirin. Xəmirin kənarlarını dolgunun üzünə gətirin və yuvarlağın ortasında bir xalça formalaşdırın.
4. Bişirilmə: Hazırlanan xonçaları yağlı kağızla örtülü şəkişdə düzgün aralıqla dizin. Üstünə yumurta sarısı sürün. Əvvəlcə 180 dərəcə istilikdə qızartın, sonra aşağı qurağa salaraq (160 dərəcədə) yavaş-yavaş qızartın, içi daxilinə narahat vermədən qısqıraraq pişirin.
5. Servis etmə: Şəkərbura xonçalarını soğudan sonra servis edin. Üstünü süslemək üçün istədiyiniz rənglər və formalarla şirinliklər əlavə edə bilərsiniz.

Əsas diqqət etməli olduğunuz məsələlərdən biri hamurun elastik və incə olmasını təmin etməkdir, bu da xonçanın lezzət və konsistensiyasına təsir edir. Həmçinin, badam dolgusunun istədiyiniz konsistensiyada və döyülmüş şəkildə olması vacibdir.

 

Şəkərbura Qiymətləri 

 

 Şəkərburalar Bakının məşhur şirniyyat mağazalarından biri olan “Ramzioğlu”da satılır. Burada şəkərbura ilə yanaşı, türk və milli paxlava çeşidləri də müştərilərə təklif olunur. Şəkərburanın qiymətinə gəlincə, burada içərisində 8 ədəd paxlava və 6 ədəd şəkərbura olan qutuların qiyməti 59 AZN-dir.

 

  Şəkərbura Satışı Üçün ən Yaxşı Ünvan

Bakıda şəkərbura satışının həyata keçirildiyi ən yaxşı ünvan “Ramzioğlu” şirniyyat evidir. Burada həm də kadayıf, türk paxlavası, müxtəlif xonçalar da həyata keçirilir. Keyfiyyətli məhsullardan yüksək peşəkarlıqla hazırlanan şəkərburaların incə naxışları hələ uzun müddət sizin dost süfrələrinizin söhbəti olacaq. Yaddaqalan ləzzətlərin seçimi “Ramzioğlu” şirniyyat evində!